We spraken Marloes Coenen over haar docu, MMA en de kracht van vrouwen

Marloes Coenen is een van de beste vrouwelijke vechtsporters die Nederland ooit gehad heeft. Ze vocht tegen alle grote vrouwen uit de MMA en pakte drie wereldtitels, maar kwam er in 2013 achter dat ze al jarenlang overtraind was. Begin dit jaar stopte ze met haar vechtsportcarrière. Nu geeft ze mensen MMA-training, het liefst vrouwen.

Documentairemaker Victor Vroegindeweij volgde Marloes tijdens de laatste fase van haar carrière. Vandaag gaat die docu in première op het IDFA. We spraken Marloes (36) in R-Grip, de gym die ze met haar vriend Roemer Trompert runt, over het uitkomen van de docu, de ontwikkeling van haar sport en de onderdrukte kracht van vrouwen.

VICE Sports: Ha Marloes, heb je er zin in om jezelf straks in Tuschinski te zien?
Marloes Coenen: Sowieso. Maar er zitten twee scènes in, mijn gevechten, die komen zó binnen. Die kan ik niet zien. Dan loop ik gewoon weg. Dat wordt nog leuk tijdens de première. Maar de docu is wel met heel veel respect en liefde gemaakt.

Waarom kun je die gevechten niet aanzien?
Ik heb eigenlijk altijd gehandicapt in de kooi gestaan. Ik ben tien jaar lang overtraind geweest, maar dat besefte ik niet. Toen ik twintig was begon ik ‘s nachts vaak heel erg te shaken. Ik had spasmes en maakte er ook geluiden bij, echt schreeuwen, heel heftig. Een beetje zoals in de film The Exorcist. Ik heb daar allemaal onderzoeken naar laten doen. Een neuroloog dacht dat ik Tourette had, maar dat was niet de goede diagnose.

Niemand had de oplossing, tot ik bij een neuropsycholoog kwam die zelf oud-bokser is. Hij zei: “Je bent gewoon overtraind.” Ik dacht dat dat niet kon, tien jaar lang. Ik dacht dat je je alleen niet zo lekker voelt en zweet als je overtraind bent. Wat ik had, was honderd keer erger. Maar omdat die neuropsycholoog een voormalig bokser is, geloofde ik hem en begon het besef in te dalen. Dat was eind 2013 en ik ben dit jaar pas gestopt. Ik wilde nog een keer wereldkampioen worden en zag waar de sport naartoe ging. Daar wilde ik bij zijn.

Merk je ook in het dagelijks leven dat je zo lang overtraind bent geweest?
Ik ga bijvoorbeeld al jaren niet meer uit. Dat zit er gewoon niet in. Als ik uitga, ben ik ook zo’n debiel die helemaal tot het gaatje gaat. Dan gaat het ook gelijk mis ben ik twee weken ziek. Dat wil ik niet hebben.

Toen je stopte zei je dat je vrouwen hun onderdrukte krachten wilde laten ontdekken. Kan je uitleggen wat je daar precies mee bedoelt?
Het boek The Frailty Myth van Colette Dowling vertelt hoe vrouwen eigenlijk al eeuwenlang onderdrukt worden. Zij is psychotherapeut en haalt heel veel onderzoeken aan om dat te onderbouwen. Ik haal daar altijd twee onderzoeken uit als voorbeeld. Uit een onderzoek blijkt dat, wanneer baby’s langs een kussen moeten om bij een speeltje te komen, ouders een jongetje over een kussen heen laten klimmen, maar meisjes er overheen tillen.

De grove motoriek van jongetjes wordt zo wel getraind, die van meisjes niet. Dus van baby af aan word je al geconditioneerd. Uit een ander onderzoek blijkt dat jongetjes autonoom mogen spelen en meisjes worden becommentarieerd. Dat zie je ook terug in media en dan vooral vrouwenmagazines. Als twee vrouwen dezelfde jurk aan hebben gehad, wordt de vraag gesteld: who wore it best? En dan lekker een van de twee vrouwen afzeiken met zijn allen.

Hoe kan je die conditionering bestrijden?
Ik geef hier een keer per maand les aan vrouwen uit de crisisopvang en een keer in de zes weken heb ik een vrouwennetwerk, waarbij ik allemaal vrouwen uitnodig uit verschillende posities in de maatschappij. Ik leer ze bijvoorbeeld hoe je op kunt staan als je op de grond wordt gewerkt. Of hoe je dan nog een trap kunt geven, waarna je weg kunt rennen of nog af kunt houden. In het begin zie ik altijd dat ze bij elke beweging die ze maken “sorry, sorry” zeggen. Dan zeg ik: “Ik wil niet dat je praat en al helemaal geen sorry horen.”

Kunnen ze dat een beetje loslaten?
Dat afhouden durven ze in het begin nauwelijks te doen. Ik doe dat dan lekker agressief voor, met ellebogen en schreeuwen erbij. Dan zie je ze denken: moet ik dat doen?! Ja, dat moeten ze dan doen. Door mijn overdreven voorbeeld is die drempel gelijk een stuk lager. Wat er dan gebeurt, is dat ze hun eigen kracht kunnen laten gaan. Het is een soort luikje dat open gaat, naar de kracht die je in je lichaam hebt. Dat is zo’n lekker gevoel, bijna een drug. Dat zie ik echt bij die vrouwen. Bij vrouwen is die kracht heel erg opgekropt en dat komt er dan uit.

Hoe zit dat volgens jou bij mannen?
In onze maatschappij vind ik dat mannen juist heel erg gedwongen worden die leeuwenkant op te zoeken, die mogen weer geen lammetje zijn. Ik vind ook dat er iemand op moet staan die mannen zegt dat ze niet altijd hun emoties hoeven te onderdrukken en kostwinnaar moeten zijn. Het is niet zo dat je, omdat je een paar teelballen hebt, maar het geld moet verdienen voor het gezin. En omdat je eierstokken hebt moet je dan andere dingen doen? Dat is zo’n onzin. De vechtsport heeft me geholpen dat in te zien.

Heeft de vechtsport je nog meer inzichten gegeven?
Ik ben er spiritueler door geworden. Dat komt, denk ik, doordat vechtsport het overgeven van energie is. Dat kan de energie zijn die je vanuit je voeten in je knokkel brengt en op iemands kop slaat. Maar het is ook een mentale energie. Op het moment dat je contact maakt, heb je fysieke communicatie. Dat heb je op topniveau, maar ook als je hier de gym in komt en voor het eerst meedoet. Dan moet je je overgeven aan de compassie van een ander. Zo gaat er een schil van je af. Door te vechten kom je stapje voor stapje heel dicht bij je kern.

Ik vond het heel vet om te lezen dat jouw opa Nederlanders trainde om NSB’ers in elkaar te slaan. Jouw oma hielp ook in het verzet. Wat betekenen zij voor jou?
Ik ben in september met mijn familie naar Israël gegaan, want mijn opa en oma zijn daar geëerd door het Yad Vashem. Hun namen staan daar in een muur gebeiteld. Mijn opa en oma zijn in de Tweede Wereldoorlog samen joden gaan helpen, veel Amsterdammers zaten bij hen ondergedoken. Als je in Israël bent en hoort hoe dat daar nog leeft… ah, jongen. Ik stond daar constant te huilen. Dan voel je de complexiteit van de situatie. Dat is echt heftig.

Hoe zie je de strijd van je grootouders in vergelijking met je eigen leven als vechter?
Als vechters zijn we sporters die binnen een bepaalde bandbreedte heel coole dingen doen, maar zo cool zijn we helemaal niet. Als jij een commando bent en een gevaarlijk gebied binnengaat voor je land, dan ben je een motherfucker. Dat is net zo bij oorlogsverslaggevers of agenten op straat. Ik heb vooral respect voor de mensen die hun lichaam inzetten voor een publieke zaak. Dat zijn de mensen die er echt toe doen, net als een Eberhard van der Laan.

Hoe was jouw band met Eberhard van der Laan?
Nou, toen hij vechtsportevenementen verbood in de stad ben ik in een interview nogal tekeer gegaan. Ik dacht: hij is een advocaat, dus hij wil een imago als crime fighter. Maar ik voelde wel aan dat het een heel warme man was, dus ik had dat interview ook gedaan omdat ik een keer met hem wilde spreken. Daarna ben ik uitgenodigd op gesprek. We hadden meteen een klik. Hij heeft hier de gym ook geopend, zijn handtekening staat op de muur.

Waarom klikten jullie goed?
Hij heeft toegegeven dat hij fouten heeft gemaakt en de misdaad in de sport daarna echt aangepakt. Dan ben je een grote. Ik vind het heel erg dat hij er niet meer is. Minister Edith Schippers vond ik ook een badass. Ik begeleidde haar in 2015 een keer bij Glory, toen ik daar de PR deed. Mensen hadden haar afgeraden daarbij te zijn. Maar zij zei: dikke lul drie bier, ik ga er gewoon naar toe. Zonder beveiliging, niks. Dat zijn mensen die het verschil maken.

Bevalt het leven je, nu je gestopt bent?
Nou, ik dacht nu gaat het zwarte gat komen. Het tegenovergestelde bleek waar. Ik had best wel een zwart gat gewild. Maar ik doe veel voor Spike, de docu komt uit en mijn boek is er. En ik ben zwanger nu, vandaag precies twaalf weken.

Kan je nog wel een beetje trainen?
Ik ben nu goed naar de tyfus, dat heeft met de hormonen te maken. Het is echt kut. Vandaag voel ik me wat beter, maar de dag ervoor was ik helemaal beroerd. Straks ga ik weer even trainen. Maar dat is meer een oma-training hoor.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.