Waarom seksueel misbruik nog steeds een risico is in het Engelse jeugdvoetbal

Maar hoewel het over zaken uit een verder verleden gaat, is het fenomeen van institutioneel misbruik niet alleen iets wat vroeger voorkwam. Uit onderzoek blijkt dat jongeren ook nu nog steeds kwetsbaar zijn voor pedofielen die zich richten op jeugdopleidingen.

Het is inmiddels wel duidelijk dat het Engelse voetbal er niet in is geslaagd om institutioneel misbruik te voorkomen. De nationale politie maakte eind 2016 bekend dat ze al 155 potentiële verdachten geïdentificeerd hadden naar aanleiding van beschuldigingen van seksueel misbruik in het verleden. Dit had impact op 148 voetbalclubs. Het aantal slachtoffers stond op 429 toen dit rapport naar buiten werd gebracht, van spelers tussen de vier en twintig jaar oud.

Sinds voormalig Crewe Alexandria-speler Andre Woodward in november 2016 naar buiten trad met zijn verhaal is er een stortvloed aan aantijgingen op gang gekomen. Deze claims van pedofilie stammen lang niet allemaal uit een tijd waarin pedofielen in het openbaar hun ding deden. Sommige meldingen die bij hoofdlijnen binnenkwamen waren veel recenter, wat terecht de vraag op heeft geroepen of de jeugdelftallen van 2017 niet hetzelfde risico lopen.

Steven Walters was de tweede voormalig profvoetballer die naar buiten trad met zijn verhaal over het seksueel misbruik waarvan hij slachtoffer was. Hij is nu 45 jaar, maar in 1988 was Walters de jongste debutant van Crewe Alexandra. Hij is een van de mannen achter Offside Trust, een organisatie die in december werd opgericht om hulp te bieden aan spelers die het slachtoffer zijn van misbruik.

VICE Sports vroeg hem of hij denkt dat kinderen nog steeds risico lopen in de sport. “We weten dat er nog steeds vormen van misbruik aan de gang zijn in het voetbal,” zegt Walters. “We weten dat er nu een of twee mensen onderzocht worden. Je hoort mensen wel eens zeggen dat het jaren geleden was, in de jaren tachtig, blablabla. Maar mensen moeten hun ogen openen. Er lopen nu veel zaken uit de jaren negentig en na de milenniumwisseling. Het gebeurt constant. Mensen zijn erg naïef als ze denken dat dit alleen lang geleden gebeurde.”

Toen we spraken met Charles Derham, hoofd van het team tegen misbruik bij Verisona Law, kregen we een vergelijkbaar verhaal te horen. “Helaas zal er altijd een ziek individu zijn met een ongezonde interesse in kinderen, die een weg vindt om aan die behoeftes te voldoen. Zij richten zich op plekken waar ze makkelijk toegang tot kinderen krijgen: scholen, scouting, sportclubs. Dat zijn de doelwitten van dit soort individuën.”

Derham denkt dat clubs op een lager niveau een grotere kans hebben op dit soort misbruik. Hij noem als voorbeeld een claim die zijn advocatenkantoor heeft lopen tegen de FA over Daniel Gersh, een voormalig directeur van Southside Juniors FC in Essex, die in 2007 de bak in ging nadat hij zestig zaken van kindermisbruik erkende. Gersh had een licentie bij de FA en runde een kleine club. Volgens Derham heeft deze lagere categorie de grootste kwetsbaarheid.

Walters benadrukt daarom dat de Offside Trust zich richt op alle clubs, van de top tot de amateurs. “De Premier League heeft de financiële middelen om alle kinderen veilig te stellen, maar het is logisch dat dat minder wordt hoe verder je de voetbalpiramide afgaat. Kleinere clubs kunnen geen beveiliger of andere procesmaatregelen betalen,” aldus Waters.

De telefoontjes die hulplijnen binnenkrijgen laten zien dat het misbruik van jongeren niet iets wat alleen in het verleden plaatsvond. John Brown, bij de politie de chef die de leiding heeft over de aanpak van dit probleem, zei in december tegen de BBC dat de meldingen die ze binnenkrijgen zowel uit het verdere verleden als uit de huidige tijd komen. “Het zou naïef zijn om te denken dat we ons alleen zorgen moeten maken om het verleden,” zei hij.

NAPAC, een nationaal goed doel dat geld inzamelt om volwassenen te steunen die als kind zijn misbruikt, sluit zich aan bij de woorden van Brown. “In de weken nadat Andre Woodward met zijn verhaal naar buiten kwam, zagen we een toename van vijftig procent in het aantal mannelijke bellers. Tien keer zoveel mensen meldden zich aan voor praatgroepen,” zegt Kate Stipala, hoofd PR van NAPAC. “35 procent van de nieuwe bezoekers zijn tussen de 18 en 34 jaar oud. Een derde daarvan is tussen de 18 en 25 jaar oud.”

“Normaalgesproken is de gemiddelde leeftijd van mensen die NAPAC bellen tussen de 30 en 50 jaar. Ik denk dat deze verschuiving door het voetbaleffect komt. Sinds Andy Woodward zijn verhaal heeft gedaan, realiseren meer jonge mensen dat we bestaan om steun te bieden.”

Goede doelen en advocatenkantoren geven dus aan dat er nog steeds sprake is van institutioneel misbruik in het voetbal. Dus welke maatregelen zijn er getroffen om jonge mensen hiertegen te beschermen?

De FA stelde in 2001 nieuwe regels in om kinderen te beschermen, waaronder de verplichting van clubs om een beveiliger in dienst te hebben voor dit doel. Voormalig FA-directeur Mark Palios gaf bij de BBC aan dat de FA brieven heeft verstuurd naar clubs door het hele land om de procedures na te lopen. Maar hij gaf ook toe dat voormalige clubs makkelijker te reguleren zijn dan amateurclubs – vooral doordat amateurclubs vaak moeten vertrouwen op vrijwilligers, die moeilijker aan te sturen zijn.

Tegenwoordig zijn er wel meer mensen bij amateurclubs die voor veiligheid en opzicht zorgen dan de tijd waarin Woodward en Walters in de jeugdopleiding van Crewe zaten. Uit gesprekken met mensen die betrokken zijn bij clubs door het hele land kregen we steeds hetzelfde te horen: alle werknemers die met kinderen werken moeten eerst verschillende tests afleggen, de zogenaamde DBS-checks. Die check moet werknemers helpen om ongeschikte kandidaten weg te houden uit een werkomgeving met kwetsbare groepen, zoals kinderen.

Maar er is aanleiding om te denken dat de FA-regels niet streng genoeg zijn om alle kinderen te beschermen tegen pedofilie. Verisona Law heeft op dit moment een zaak tegen de FA lopen voor een individu dat in 2002 bij een amateurclub misbruikt werd – een jaar nadat de huidige maatregelen werden ingevoerd. Sommige critici zeggen dat dit komt doordat de regelgeving van de FA er te veel op vertrouwt dat kinderen misbruik zullen melden. In veel andere landen wordt gebruik gemaakt van een alternatieve vorm van bescherming, namelijk verplichte melding. Daar is het strafbaar om misbruik of het verdenken daarvan niet te melden.

Volgens Josh Brown is er een zero-tolerancebeleid nodig bij voetbalclubs en moet er goed geluisterd worden naar klokkenluiders. De NAPAC geeft aan dat de neiging om klokkenluiders te negeren er in het verleden waarschijnlijk aan heeft bijgedragen dat zaken van misbruik onderdrukt werden. “Bij NAPAC hebben we meerdere mensen gesproken die hun zorgen hebben gedeeld met anderen, maar te horen kregen van de clubleiding dat ze zich geen zorgen moesten maken”, zegt Kate Stipala. “Zulke zorgen zijn niet goed onderzocht, omdat mensen dachten: dit is een aardige man, die doet niets verkeerd.”

Zij vertelt ook dat, alhoewel er richtlijnen zijn bij sportbonden, er geen wettelijke verplichtingen zijn om kinderen te beschermen. Daarom besteedt de NAPAC geld aan een lobby om de regering zover te krijgen verplichte melding in te voeren. “We steunen de wettelijke verplichting voor volwassenen om het te moeten melden als ze tekenen van kindermisbruik zien,” legt Stipala uit. “Er zijn nu richtlijnen die zeggen dat je dat zou moeten doen, maar het is nog niet wettelijk verplicht. Dit is niet alleen een zaak voor het voetbal, maar voor alles sporten en jeugdverenigingen.”

Steven Walters vertelde VICE Sports dat de Offside Trust bezig is een aantal nieuwe en unieke maatregelen te ontwikkelen om kinderen in jeugdopleidingen te beschermen. Begin dit jaar klaagde Walters nog over het gebrek aan steun van huidige spelers voor slachtoffers. Hij omschreef het als “een oorverdovende stilte” die zowel schokkend als pijnlijk is. Volgens Walters is het een schande en een probleem dat het huidige voetbal de situatie negeert.

Het gebrek aan steun van huidige spelers kan er volgens Walters voor zorgen dat recentere slachtoffers van misbruik minder snel naar buiten komen met hun verhaal, omdat jonge mensen geen verbale steun zien van de profvoetballers die zij aanbidden. “Ze horen alleen de griezelige stilte. Ze zullen niet naar voren treden en iets zeggen omdat ze bang zijn. Ze zullen zich in de steek gelaten voelen door de sport.”

Het probleem van kindermisbruik zit niet alleen in het voetbal, maar er zijn een aantal factoren die jeugdopleidingen en amateurclubs erg kwetsbaar maken. Voetbal is vandaag de dag competitiever dan ooit. Maar een klein deel van de spelers zal het tot het profvoetbal schoppen. Voor kleine spelers die dromen van succes betekent dat veel druk op hun schouders.

Kinderen met een mindere achtergrond, die opgroeien in dorpen of op het platteland, vertrouwen op coaches en scouts om ze omhoog te duwen in de agressieve voetbalwereld van nu. De hoop om te slagen, wil om indruk te maken en eerbied voor autoriteit zijn een gevaarlijke combinatie voor jonge spelers. De macht van scouts en coaches over de toekomst van een spelertje maken de positie van jonge talenten erg kwetsbaar in het jeugdvoetbal.

Als we willen dat kinderen zo goed mogelijk beschermd zijn tegen seksueel misbruik in het jeugdvoetbal, moeten de bonden en clubs wettelijk verplicht worden om er maatregelen tegen te nemen. Een rigide, uniform systeem is de enige manier om het proces open en transparant te maken. Zaken uit het verleden laten zien dat klokkenluiders aangemoedigd moeten worden om naar voren te treden, om doofpotten en onderdrukte geheimen uit het jeugdsysteem te halen.

De voetbalwereld maakt werk van de enorme stroom aan claims van misbruik uit het verleden en autoriteiten vechten voor gerechtigheid voor de slachtoffers. Maar we moeten niet vergeten het huidige systeem ook aan te pakken. Openheid, transparantie en verplichte melding van symptomen zijn daarvoor de beste middelen.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.