Veldbestormingen: de verboden vrucht van het voetbal
PA Images

FYI.

This story is over 5 years old.

Sport

Veldbestormingen: de verboden vrucht van het voetbal

Het probleem is dat het er zo verleidelijk uitziet.

Het groene gras dat zich uitstrekt tot voorbij de reclameborden. Het wacht op je, tot je ontsnapt uit de gevangenis van de tribune en er snoeihard overheen rent. De borden die aangeven dat het betreden van het veld bij wet verboden is, maken de drang alleen maar groter. Een verboden vrucht.

Als je al langere tijd naar voetbal kijkt, is er een kans dat je weleens deel hebt genomen aan een veldbestorming. Als dat niet het geval is, heb je er zeker aan gedacht. Je hebt er geen reden voor nodig, maar er zijn er zat: uitbundigheid, dronkenschap, frustratie, protest, aandachttrekkerij, het treiteren van de tegenstander met een geïmproviseerde vertoning van gymnastiek of het aanraken van een sterspeler – alle menselijke emoties zijn er goed voor.

Advertentie

De meeste veldbestormers vertellen je variaties op hetzelfde verhaal. Neem Manchester City-supporter Andrew Davies. Toen Rob Taylor een doelpunt maakte dat Joe Royles City terug naar de hoogste divisie bracht, zakte de overmoed naar zijn benen, die hem vervolgens op het veld brachten. “Opeens viel de normale houding van de City-supporters – het verwachten van het ergste – weg. We wonnen. Veel gelijkgestemden dachten er hetzelfde over en opeens was er een veldbestorming. Ik herinner me een dronken kakofonie van blije City-supporters, omhelzingen van willekeurige vreemden en tuinmeubilair dat omhooggehouden werd op het veld van Maine Road.”

Het verhaal van Andrew is typerend. Verhalen van veldbestormingen bevatten bijna altijd supporters die het zwart voor de ogen krijgen, een soort trance van extase, die ervoor zorgt dat ze zichzelf een minuut verliezen, waarna ze terug bij zinnen komen en zichzelf verbaasd terugvinden op het gras in plaats van de tribune. Net als de ‘Jaaaaaa’ die je hoort na een goal, zijn veldbestormingen geworteld in vreugde en positiviteit. Helaas hebben deze momenten van euforie consequenties.

Het betreden van het veld is een criminele daad in Engeland. ‘Betreden’ betekent in dit geval alles buiten de tribune, dus als je over de reclameborden valt tijdens het vieren van een doelpunt, heb je een probleem. Engeland heeft 23 wetten met betrekking tot het voetbalveld. Niemand leest deze regels en ze kunnen samengevat worden als ‘Probeer niet een te grote eikel te zijn’, maar de regel met betrekking tot het betreden van het veld is de belangrijkste.

Advertentie

De ogenschijnlijke reden is veiligheid van spelers, officials, iedereen. De ‘wat als hij een mes heeft’-redenering, die niet onredelijk is gezien de incidenten in het verleden, waarbij supporters de confrontatie zochten met spelers na het oversteken van de zijlijn. Daarnaast is er de theorie dat als één iemand gaat, tientallen, honderden of duizenden zullen volgen.

Alhoewel dat geen onredelijke theorie is, neemt voetbal een draconische houding aan ten opzichte van dit soort dingen, zelfs wanneer de insteek duidelijk niet kwaadaardig is. Stadionverboden worden uitgedeeld en vaak zijn de consequenties groter. “Toen Manchester United vorig seizoen uit tegen Arsenal speelde”, zegt Amanda Jacks van de Engelse Football Supporters Federation, “scoorde Rooney de winnende goal en vielen een stuk of zes supporters over de reling, omdat het uitvak naar voren trok. Het was duidelijk dat ze niet probeerden het veld te betreden, ze werden gewoon over de reling geduwd. Ze zijn allemaal gearresteerd en aangeklaagd voor het betreden van het veld. Eentje bekende schuld, de anderen niet, maar de politierechters waren er niet blij mee dat de zaak überhaupt voorkwam.”

Alhoewel de wet weinig waarde hecht aan dit soort situaties, kunnen supporters alsnog problemen ondervinden. “Zelfs als de rechter geen stadionverbod uitdeelt, is er een kans dat de thuisclub een stadionverbod uitdeelt,” zegt Jacks.

Opvallend genoeg zegt een steward van een Engelse profclub dat veldbestormers vaak niet weten dat ze de wet overtreden, ondanks de grote borden bij elk veld, waarop precies staat dat het verboden is. De overtreders zijn verbaasd wanneer ze door een steward worden afgevoerd.

Advertentie

Supporters van Bournemouth gingen een jaar geleden massaal het veld op na promotie naar de Premier League | PA Images

En je kan meer verliezen dan je seizoenkaart. De straffen voor herhaaldelijke veldbestormers kunnen zwaar zijn. De beruchte Jimmy Jump – een Catalaan die eigenlijk Jaume Marquet i Cot heet – bestormde het veld tijdens de finales van Champions Leagues, WK’s en EK’s en is daarom zo vaak in de rechtszaal verschenen dat hij financieel aan de grond zit. “Ik heb geen cent meer,” zei hij in 2014. “Ik heb in totaal 300.000 euro schuld.” Hij claimde dat de helft van zijn maandelijkse inkomen nu weggesluisd wordt om de boetes te betalen die hij over de jaren heeft verzameld. Een hoge prijs voor het betreden van een voetbalveld om Luis Figo te pesten.

Het gaat zelfs zo ver dat er een advocatenkantoor is dat zich volledig wijdt aan het helpen van voetbalfans die dit soort regels overtreden. “Zoveel supporters hebben advies van specialisten nodig”, zegt Melanie Cooke van Football Law Associates, “omdat voetbalsupporters op een andere manier worden berecht. Het is onvermijdelijk dat iemand die is gearresteerd voor een voetbalgerelateerd misdrijf – zelfs als het zijn eerste is – aangeklaagd wordt in plaats van gewaarschuwd, zelfs als het om een kleine overtreding gaat. Ik heb eens een cliënt gehad die een blikje cola bij zich had en daarom is gearresteerd en aangeklaagd.”

Dat was niet de eerste overtreding van die man, maar hij is vrijgesproken, voornamelijk omdat de politierechter over een gezond verstand beschikte. Hoe dan ook illustreert het hoe voetbal als industrie jaagt op degenen die zorgen dat de sport er ‘slecht’ uitziet.

Advertentie

“Ik denk dat het te maken heeft met het beschermen van het ‘merk’ van Engels voetbal, zeker met het EK dit jaar,” legt Cooke uit. “Ik denk dat er een motivatie is om te zorgen dat er zo min mogelijk kans op beschadiging van het imago is.”

Het zijn niet alleen de individuen die het risico lopen op een straf. Elke keer dat een fan zich op het veld begeeft, moet de scheidsrechter dat in zijn wedstrijdrapport opnemen. Dat gaat naar de Engelse voetbalbond (FA), dat daarna direct belt naar de club voor een uitleg. Als er teveel van dat soort telefoontjes hebben plaatsgevonden, kan de FA de club in principe straffen hoe het wil. Een boete is het meest waarschijnlijk, maar in het zwaarste geval is een puntenvermindering mogelijk. De voetbalbond wil echt, echt niet dat je op hun dierbare gras rent.

Alsnog kunnen veldbestormingen een nobel doel dienen. Aan het einde van het vorige seizoen bereikte de relatie tussen Blackpool en de supporters een dieptepunt. Dit gebeurde na jarenlange verwaarlozing, een tekort aan investeringen en verschillende bonussen die zijn uitgekeerd aan de clubeigenaren, de familie Oyston. Deze gang van zaken heeft ze van de Premier League naar de League One gebracht, de club is actief in conflict met de achterban. Daarom lanceerden de supporters een protest. Tijdens de laatste wedstrijd van het seizoen, tegen Huddersfield, gingen ze met zoveel het veld op dat de wedstrijd uiteindelijk werd afgelast en de club een boete van 75.000 euro kreeg.

Advertentie

Blackpool-supporters bestormden het veld om te protesteren tegen hun bijzonder impopulaire clubeigenaar | PA Images

“De motivatie achter deze actie was het focussen van de aandacht van de voetbalwereld op zowel de schrale situatie waarin de club zich bevindt als de breuk tussen de supporters en de eigenaren,” zegt Kevin Boroduwicz, secretaris van het Blackpool Supporters Trust. “Het was een schreeuw om hulp. We hadden de competitie al benaderd om ons te steunen, maar werden genegeerd, dus ik denk dat het voelde als de laatste kans die we hadden om ons punt te maken.”

Het geeft een beeld van het gedrag van voorzitter Karl Oyston dat hij, toen sommige fans zijn skybox probeerden te bereiken, van de politie te horen moest krijgen dat hij moest stoppen de supporters te “wenken en uitdagen”. Sommige van die supporters zitten nu in gerechtelijke procedures vanwege het indicent.

Veldbestormingen zijn onderdeel van een vreemde wereld, waar iets dat vaak voortkomt uit vreugde of kortstondige uitbundigheid hard gestraft kan worden. Maar dit is voetbal, waar alle menselijke emoties naar boven komen – goed en slecht.

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.