Linda Swart bepaalt al twaalf jaar wat de spelers van FC Groningen eten

Luis Suarez, Genero Zeefuik, Evgeniy Levchenko en Gibril Sankoh zijn zomaar een paar namen van voetballers die in Groningen te maken hebben gehad met Linda Swart. Zij is al twaalf jaar lang de sportdiëtist van FC Groningen. Linda bepaalt wat de spelers op de club eten en stippelt individuele dieetplannen voor ze uit als dat nodig is.

Er komt een hoop bij kijken als je sportdiëtist bent van een professionele voetbalclub. Sommige spelers eten bijvoorbeeld stiekem regelmatig fastfood, anderen doen aan de ramadan of hebben specifieke supplementen nodig. VICE Sports sprak Linda Swart over haar baan als sportdiëtist van FC Groningen en supporter van de trots van het noorden.

VICE Sports: Laten we met wat belangrijks beginnen. Ben je familie van Sjaak Swart?
Linda Swart: Haha, nee, Swart is de achternaam van mijn man. Ik ben geen originele Swart. Maar Sjaak Swart is ook geen familie van mijn man.

Ben je zelf eigenlijk ook supporter van FC Groningen?
Ja! Ik ging vroeger met mijn vader naar het Oosterpark. Mijn vader heeft altijd een seizoenkaart gehad. We zijn thuis opgegroeid met zondag zeven uur, bord op schoot, Studio Sport kijken. Mijn vader leeft helaas niet meer. Hij had het super tof gevonden dat ik hier nu werk. Als ik daarover nadenk, vind ik het wel echt jammer dat hij dit niet gezien heeft. Maar goed, hij zou er trots op zijn geweest. Dit is onze club.

Hoe ben jij hier in 2005 terechtgekomen?
Ron Jans was hier toen de trainer en FC Groningen wilde met sportvoeding gaan werken. Ron kwam via via bij mij terecht. Ik zie het nog zo voor me. Het was het voorseizoen en iedereen zat te eten op een trainingslocatie in Haren. Daar mocht ik mezelf introduceren en iets vertellen over wat ik zou gaan doen. Dat was in die tijd wel een beetje gek. Sportvoeding werd toen nog niet zo belangrijk gevonden.

Wat doe jij hier allemaal?
Ik zorg ervoor dat de maaltijden worden afgestemd op de trainingen. We hebben bijna elke dag een lunch met warme en koude gerechten. Het menu is best wel basic, met volkoren producten, groente en fruit, naturelzuivel, noten, pitten, zaden, pasta en rijst. Niet te vet, maar met voldoende energie en bouwstoffen. Daarnaast doe ik de workshops voor de jeugd en individuele begeleiding bij Jong FC Groningen en het eerste elftal.

Wat houdt die individuele begeleiding precies in?
Als een speler een voedingsprobleem heeft, bijvoorbeeld een te hoog vetpercentage, te weinig spiermassa of maagproblemen, dan maak ik een individueel plan. Ik kijk wat iemand eet, wat hij gewend is en welke keuzes hij maakt. Zo zie ik of het er allemaal een beetje goed uitziet qua macronutriënten, dat zijn bijvoorbeeld de eiwitten, vetten en koolhydraten. Vervolgens maak ik dan een plan voor die speler.

Ik ontkom in Amsterdam niet aan zaakjes met superfoods. Werk jij daar hier ook mee?
Nee, eigenlijk niet. We hebben ze soms wel op het ontbijtbuffet staan, van dat chiazaad en zo. Het heeft niet veel toegevoegde waarde, is meer leuk en hip. Als je gewoon noten en fruit in een schaaltje kwark doet, heb je prima herstelvoeding. Je betaalt vaak ontzettend veel geld voor die superfoods en je moet er heel veel van eten wil het een beetje effect hebben. Daarom doen we er niet zoveel mee. Het is een beetje een hype.

Heb jij het hier meteen door als een speler een keer naar de McDonald’s of de Burger King is geweest?
Vaak weet ik wel bij wie het zo is of hoor ik al via via waar er vaak bezorgers voor de deur staan. Ik hoorde bijvoorbeeld eens dat een speler nog een zakje donuts had gegeten voor de training. Maar ik wil er niet te veel op letten. Iedereen moet leren daarin zijn eigen verantwoordelijkheid leren nemen. Een keer McDonald’s is natuurlijk niet zo erg, zeg ik altijd. Maar je gaat er natuurlijk niet heen voor je saladebakje.

Hoe slecht is McDonald’s eigenlijk?
Heb je weleens gezien dat je zo’n hamburger een paar maanden kan laten staan en dat hij er dan nog redelijk vers uit ziet? Het zit vol met rommel om het allemaal lang houdbaar te maken. Ik denk dus dat het niet supergezond voor je kan zijn. Ik eet het zelf ook niet, maar hamburgers wel. Ik ben dol op hamburgers. Maar dan kies ik een goede hamburger met echt goed vlees. Liever minder vlees maar gewoon goed, dan die plofkippen en zo.

Eierballen zijn hier ook populair in Groningen. Eten de spelers die ook?
Haha, ken je die? Ik weet niet of ze die thuis eten, maar we eten ze hier eigenlijk nooit. Het is wel echt Gronings. Misschien moet ik ze een keer op het menu zetten. Maar ja, het is gefrituurd. Omdat we weten dat een aantal zelf weleens gefrituurde dingen eet, willen we daar hier van wegblijven. Als herstelvoeding is een eierbal toch wel te vet. Maar ze zijn wel superlekker.

Soms speelt religie ook een rol bij wat spelers wel en niet eten. Wat voor rol speelt dat in jouw werk?
We hebben halalvlees, dat krijgt iedereen bij de lunch, anders is het een beetje ingewikkeld om onderscheid te maken. En we hebben natuurlijk spelers die meedoen met de ramadan. Dit keer was die gelukkig een groot deel in de zomerstop. Het Suikerfeest was toen wij net begonnen met trainen. Maar soms valt het net anders en heeft het serieuze consequenties voor de inspanning die een speler kan leveren en het herstelvermorgen. Daar moet ik dan advies in geven.

Hoe doe je dat als een speler overdag bijvoorbeeld niet mag drinken?
Vlak voordat de zon opgaat moeten ze extra drinken en zodra het weer mag na zonsondergang gelijk bijtanken. Ik raad ze ook aan hun eten goed te verdelen over de momenten die ze wakker zijn in de nacht. En dan niet alleen kiezen voor de snelle suikers, maar juist de volkoren producten, groente en fruit. Misschien nog zelfs een eiwitshake voordat je gaat slapen of voordat de zon opkomt. Zo bouw je zoveel mogelijk energie op ‘s nachts, zodat je de dag zo goed mogelijk doorkomt. Soms passen we de trainingstijden ook aan. Het is beter om ‘s ochtends te trainen, kort nadat je nog wat gegeten hebt.

In wat voor situaties kun jij nog meer direct verschil maken met tips?
Als we bijvoorbeeld een avondwedstrijd hebben gehad, zitten sommige spelers nog zo vol met adrenaline dat ze slecht kunnen eten of in slaap kunnen komen. Dan kan ik kijken naar voeding waar je wat slaperig van wordt, zodat een speler wel aan zijn rust toekomt en de volgende dag weer een beetje fris opstaat.

Wat voor eten raad je dan aan?
Als je echt helemaal vol zit met adrenaline, zoek je het eerst in hersteldranken. Daarna ga je eten. Als je dan bijvoorbeeld heel veel eiwitten zou eten, zou je daar wakkerder van worden. Maar als je koolhydraten eet, word je daar slaperiger van. Door zulke accentjes te leggen, kan ik iemand helpen iets makkelijker te slapen.

Hoe sta jij tegenover cafeïnegebruik?
Er zijn wel een paar spelers die het gebruiken. Het kan een toegevoegde waarde hebben. Je kan er alerter van worden, dus dan kan je het voor een wedstrijd innemen, bijvoorbeeld in de vorm van twee kopjes koffie of tabletjes. We hebben beide hier. Maar als je slaapproblemen hebt ‘s avonds, moet je er sowieso ver weg van blijven.

Jamie Vardy, die als topscorer kampioen werd met Leicester, zei dat hij voor elke wedstrijd drie blikjes energiedrank drinkt. Wat denk je daarvan?
O, nee, slecht! Dan heb je niet alleen het effect van de cafeïne, maar ook van de extra suikers. Dat geeft je een enorme boost, maar daarna zie je ook dat je een enorme dip kan krijgen. Eerlijk gezegd vind ik die energiedrankjes echt rommel, waar je ver van weg moet blijven. We weten ook dat het schadelijk is voor kinderen, het kan hartritmestoornissen opleveren. Ik vind dat je als prof een voorbeeld hebt voor alle kinderen die net zo willen worden als jij. Dus dan moet je niet met dat soort blikjes lopen.

Vardy drinkt ook de avond voor elke wedstrijd een klein flesje port.
Haha, nou, dat is altijd het lastige. Je hebt jongens die zoveel talent hebben, dat ze er blijkbaar veel minder voor hoeven te doen en ze zich zulke dingen kunnen permitteren. Want het is gewoon niet goed voor je lijf. Alcohol en sport vind ik sowieso geen combinatie. Tenminste, niet als je in het wedstrijdseizoen zit.

Misschien is dit een hele domme vraag, maar waarom is alcohol niet met topsport te combineren?
Het kan wel, maar je moet heel goed je momenten kiezen. Kijk, als je een vrije week hebt en het lekker vindt om een biertje te drinken, is dat prima. Maar je moet altijd herstellen van trainingen en wedstrijden. Je lever geeft altijd voorrang aan het verwerken van schadelijke stoffen, zoals de giftige stof alcohol. Dat betekent ook dat de andere processen minder snel verlopen. De vulling van je spieren met koolhydraten loopt zo vertraging op. Zo herstel je niet snel genoeg in het wedstrijdseizoen.

Luis Suarez had duidelijk wat meer vet om zijn lijf toen hij hier aankwam. Hoe ben je met hem te werk gegaan?
Luis had inderdaad nog wat meer vet toen hij hier aankwam. Ik was hier nog maar een paar jaar bezig, dus helaas hadden we toen nog geen individuele begeleiding. Luis ging in de groep mee. Dat ging aardig snel vooruit, ook al was het niet zo makkelijk communiceren. De jongens die uit Zuid-Amerika komen spreken meestal nog niet zo goed Engels. Dat gaat bijvoorbeeld sneller met de Scandinaviërs die hier komen.

Ik kan me voorstellen dat het genetische fysiek ook heel veel invloed heeft op hoe spelers vet opnemen. Hoe speel jij daarop in?
Ja, dat klopt zeker. Ik meet de lichaamssamenstelling van de spelers tijdens het seizoen met de huidplooimeter. Meestal meet ik vier huidplooien, en soms een aantal extra metingen volgens de ISAK-methode. Door die metingen kan ik weten wat voor type lichaam iemand heeft, of iemand ectomorf, endomorf of mesomorf is.

Wat betekenen die drie termen?
De ectomorf is het type Chris Froome bijvoorbeeld. Dan ben je dun, heb je een lang gezicht en lange ledematen. Dit zijn jongens die ontzettend veel verbranden en veel moeten eten om op gewicht te blijven. Dan heb je de mesomorf, die maakt heel veel spiermassa aan. En de endomorf heeft snel de neiging om vetmassa op te slaan. Veel sporters zitten in het ecto- en mesomorfe deel. Maar je hebt er ook bij die meer endomorf zijn. Als die geblesseerd raken of vakantie hebben, hebben die meer kans om vet aan te maken.

Een speler die daar vaak publiekelijk op wordt aangesproken is Genero Zeefuik. Ben jij ook met hem aan de slag gegaan?
Ja, dat ging hier eigenlijk best goed. Het is belangrijk om te kijken naar het verschil in bouw. De donkere jongens hebben toch een wat andere structuur en bouw. Ik denk dat je daar ook andere referentiewaardes voor moet hebben. Niet elke voetballer heeft acht of elf procent vet. De een functioneert het allerbeste als hij zo laag mogelijk zit en bij de ander zit het er iets meer. Het is dan maar de vraag of hij een betere voetballer wordt als dat minder wordt. Dat moet je eigenlijk helemaal individualiseren, zodat je geen appels met peren vergelijkt.

Welke stappen zou je hier nog willen zetten met het eerste elftal?
Ik zou nog meer individueel willen doen, nog meer plannen op maat. Dat zou mijn grootste wens zijn. Er wordt hier veel gemeten door performance analisten, bijvoorbeeld afstanden en posities. Ik zou heel graag willen kijken hoe de gegevens over lichaamssamenstelling bij die gegevens passen en hoe we de voedingsplannen daarop verder kunnen optimaliseren en individualiseren.

Bedoel je daarmee dat je bijvoorbeeld specifieke voeding samenstelt voor iemand die veel sprints trekt, en weer andere voeding voor iemand die veel fysieke duels aangaat?
Precies, ja, we doen het nu op basis van de theorie en literatuur, maar het zou ook gaaf zijn als we dat hier echt kunnen gaan verbinden. Ik denk dat dat een goede stap zou kunnen zijn.

Dit is een verhaal uit de rubriek VICE Sports Clubmeubilair. Zie hier alle verhalen uit deze rubriek.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.