Ik liet mijn menstruatiebloed vrij vloeien tijdens yoga, hardlopen en voetbal

Ik begon toen te huilen over de zoveelste verschrikkelijke verandering van mijn onwennige puberlichaam. Mijn moeder stelde me gerust door me te vertellen dat de helft van de mensheid ongesteld wordt. In andere woorden: ik was niet zo bijzonder. Mijn moeder had natuurlijk gelijk: menstruaties zijn heel normaal en komen elke maand voor. Migraines, een opgezwollen gevoel, vermoeidheid, kramp en opgezwollen borsten zijn allemaal onderdeel van de superdeal die je krijgt als je een baarmoeder hebt.

Maar ondanks dat het zo normaal is, ligt er nog een enorm taboe op ongesteldheid in de sportwereld. De beste tennister van Engeland in 2015, Heather Watson, moest na haar eerste set tijdens de Australian Open een dokter bij zich roepen omdat ze last had van de duizeligheid, misselijkheid en het tekort aan energie dat veel vrouwen kennen. Ze had te veel last om verder te tennissen. Annabel Croft, voormalig nummer een van Engeland, zei toen dat de maandelijkse problemen van sportvrouwen onder het tapijt worden geschoven. In een onderzoek van University College London en St Mary’s University gaf meer dan de helft van de gevraagde atleten aan dat de menstruatiecyclus hun training en prestaties beïnvloedt. Als je carrière afhangt van fysieke prestaties, is het natuurlijk moeilijk om op je best te presteren wanneer je baarmoederslijmvlies weer eens loslaat en je je voelt als een melkkoe met gevoelige tepels.

Er wordt zo ontzettend veel over sport geluld dat het bizar is dat ongesteldheid nauwelijks voorkomt in die gesprekken. Er zijn zo veel atleten die aangeven dat het hun prestaties beïnvloedt, maar commentatoren halen de oudste clichés van stal om een dip in iemands prestaties te verklaren: van een wisseling van coach tot een lang herstel van een blessure. Een zware ongesteldheid wordt nooit genoemd.

Aan de andere kant is het natuurlijk verre van ideaal als mannelijke sportcommentatoren in gaan schatten of en wanneer een vrouw menstrueert. Maar als blessures en mentaliteit zo vaak en veel worden besproken, draagt het negeren van een maandelijkse routine bij aan het stigma.

Toen de Chinese zwemmer Fu Yuanhui zei dat haar ongesteldheid ervoor zorgde dat ze niet op haar best presteerde tijdens de Olympische Spelen in Rio, reageerden een paar Chinese fans verbaasd dat een vrouw überhaupt kan zwemmen als ze ongesteld is.Het is best wel naar dat zoveel mensen nog zo weinig begrijpen van ongesteldheid.

Eén vrouw besloot daarom te proberen deze ouderwetse houding over ongesteldheid te doorbreken. Afgelopen jaar liep Kiran Gandhi de marathon van Londen terwijl ze The Red Badge of Courage droeg. Ze besloot geen tampons of maandverband te gebruiken en koos ervoor om de marathon zonder bescherming te lopen. Kiran liep de volle 42 kilometer uit met een bloederig kruis, omdat geen vrouw ervan houdt om met een schurend stuk katoen tussen haar benen te lopen, laat staan tijdens een marathon. Haar actie leidde tot een wereldwijde discussie over de stigmatisering van ongesteldheid, vrouwelijke sporters en toegang tot sanitaire producten in ontwikkelingslanden.

Door dit alles – en mijn eigen natuurlijke behoefte om luid en constant over menstruatie te praten – besloot ik tijdens mijn laatste ongesteldheid te sporten terwijl ik het bloed gewoon liet lopen, om te zien hoe het voelt om als een normaal mens te functioneren terwijl je constant bloed lekt.

De week begon met een paar bloeddoorlopen bedlakens, waarna ik mezelf overtuige om een stukje te gaan joggen. Vooraf had ik grote praatjes, maar toen het er op aankwam, was ik eigenlijk best bang voor het vooruitzicht om door Manchester te rennen met een bebloed kruis.

Ik dacht dat het een wandelend bloedbad zou worden en dat ik me verschrikkelijk vies zou voelen. Maar het viel eigenlijk ontzettend mee. Het was prima. Sporten is verschrikkelijk en ik haat het, maar ik voelde me stukken aangenamer nu ik kon rennen zonder een vreemd voorwerp in mijn buik. De acht kilometer die ik liep is natuurlijk niet te vergelijken met de marathon van Kiran, maar de ervaring was tof. Ja, er was bloed. Maar aangezien ik verwachtte dat het zou lijken op die liftscène in The Shining , viel het allemaal behoorlijk mee.

De reacties op Kiran’s marathon op social media lieten zien dat we nog altijd niet veel verder zijn gekomen sinds de tijd waarin menstruerende vrouwen voor vijf dagen naar de rand van het dorp werd verbannen of ongestelde vrouwen de kerk niet in mochten. Die twee dingen gebeuren nog altijd. Op sommige plekken is het verbannen van menstruerende vrouwen nog doodnormaal. En er zijn nog ongelofelijk veel roestige oude mannen die vinden dat vrouwen uit kerken geweerd moeten worden als ze “onrein” zijn.

Juist daarom was de actie van Kiran zo belangrijk om het stigma op menstruatie te belichten. Ze vertelde me later dat ze dacht dat veel mensen de boodschap achter haar actie niet begrepen. Veel mensen dachten kennelijk dat Kiran probeerde te zeggen dat tampons onderdrukkend zijn en dat alle vrouwen hun menstruatiebloed de vrije loop moeten laten. Maar haar echte boodschap is dat je bij het laten lopen van menstruatiebloed je eigen comfort boven het opgelegde schaamtegevoel stelt dat over menstruatie heerst.

“We leven in een wereld waarin we niet met elkaar kunnen praten over zoiets doodnormaals,” zegt ze. “En de reden daarvoor is dat we het gemak van mannen vooropstellen. We hebben van iets heel normaals iets smerigs gemaakt. De gevolgen daarvan zijn zo problematisch voor de gelijkheid van vrouwen dat we erover moeten praten. En dat moet nu gebeuren.

“In het ergste geval mogen vrouwen in ontwikkelingslanden niet eens naar school als ze menstrueren. In het noorden van de wereld heeft dit taboe er bovendien toe geleid dat we de afgelopen 500 jaar maar drie innovaties hebben gezien voor ongesteldheid – maandverband, de tampon en de menstruatiecup. Is dat onderdrukking? Ja. Is het dragen van een tampon onderdrukking? Nee.”

Op dag twee van mijn ongesteldheid besloot ik wat yoga te doen in mijn slaapkamer. Ik koos trouwens niet voor mijn slaapkamer omdat ik bang was dat mensen mijn rode zee zouden zien, maar omdat ik weiger mijn billen de lucht in te duwen in een omgeving waarin je geen scheten mag laten. Yoga-instructeurs in instructievideo’s vertellen je altijd dat je moet “luisteren naar je lichaam”. Het voelde goed om dat ook daadwerkelijk te doen, terwijl ik mijn menstruatiebloed de vrije loop liet. Ik doe nu ongeveer een jaar aan yoga en vind het nog steeds ongelofelijk pijnlijk. Ik had verwacht dat er heel veel bloed zou vloeien door al het draaien, balanceren en strekken, maar het bleef vrij rustig daar beneden.

Menstruatie wordt altijd omschreven als iets verschrikkelijk onhandigs, dat we gewoon verdragen en opvangen met maandverband of tampons. Maar eigenlijk doet je lichaam juist iets heel krachtigs en belangrijks. Normaal gesproken probeer ik de boel te reguleren met allerlei spullen, maar het voelde fucking geweldig om eens te voelen wat mijn lichaam deed en te waarderen dat het dat deed. Het was veel prettiger om de zonnegroet te doen zonder een dat er een tampon in mijn vagina zat gepropt.

In reclames voor maandverband of tampons wordt menstruatie altijd als iets slechts neergezet. De reclames benadrukken hoe belangrijk het is om je ongesteldheid discreet en geheim te houden, zodat je nooit een lek zal hebben. Dat zou immers voor zoveel schaamte leiden dat je je de rest van je leven in een kamer opsluit. Het feit dat we nog steeds blauwe vloeistof gebruiken in reclames om menstruatiebloed te simuleren, laat zien dat we het nog altijd niet accepteren dat bloeden uit je vagina een normale lichaamsfunctie is.

Toegang tot maandverband of tampons is een privilege dat vooral is weggelegd voor vrouwen in meer ontwikkelde delen van de wereld. Tijdens mijn missie om te sporten zonder tampon worstelde ik daarom met de vraag of deze missie niet vooral een verschrikkelijk voorbeeld was van mijn enorme privilege. Het laten lopen van mijn menstruatiebloed was alleen maar leuk en bevrijdend voor mij omdat het een keuze was die ik zelf kon maken. Ik was me ervan bewust dat veel vrouwen die keuze niet hebben omdat ze geen toegang hebben tot sanitaire producten.

Kiran vindt die zelfkritiek maar niks: “Dat is eerlijk gezegd de makkelijkste kritiek als iemand in de westerse wereld probeert activistisch te zijn. Ik ben zelf geboren in een extreem goede omgeving – daar heb ik zelf niet voor gekozen. Maar ik kan wel zelf kiezen hoe ik met de privileges om ga. In mijn geval betekent dat bijvoorbeeld dat ik weet dat ik niet wordt doodgeschoten door de Taliban als ik een marathon ren met menstruatiebloed in mijn sportbroekje. Die wetenschap geeft enorm veel kracht. Als ik in een andere omgeving zou leven, had ik die luxe niet gehad.”

De zwaarste dag van mijn cyclus sloeg in als een mokerslag. Desondanks maakte ik plannen om te gaan voetballen. Ik ben het enige meisje in een team vol gasten, dus het voelde wel als een risico om mee doen terwijl het bloed elk moment langs mijn benen kon stromen. We speelden dit keer niet met een volledig elftal, maar trapten gewoon een balletje in het park. Maar het was de eerste dag waarop ik mijn menstruatiebloed liet lopen in een korte broek, in een omgeving die mij sowieso al zag als een enorme vagina in voetbalschoenen. Als ik een tampon in heb, ben ik me er enorm van bewust dat ik een indringer ben in een groep vol mannen. Dan ben ik constant bang dat ik alsnog ga lekken en iedereen erachter komt dat ik een bloeddiamant aan het baren ben.

Daar had ik geen last van toen ik het de vrije loop liet. Ik wist zeker dat ik ging bloeden, daar kon geen twijfel over bestaan. Ik hoefde me geen zorgen te maken over wat er fout zou kunnen gaan, omdat ik de keuze had gemaakt voor wat er zou gebeuren. Ik bloedde door mijn ondergoed heen en eenmaal thuis moest ik het een en ander opruimen. Ik voelde me veel gemakkelijker tijdens het voetballen, terwijl ik me ervan bewust was dat mijn lichaam bezig was met een proces waar niemand anders op het veld mee bezig was.

Het laten lopen van menstruatiebloed gaat om het visueel maken van iets dat verstopt en gestigmatiseerd is. Vrouwen wordt verteld dat ze hun menstruatie geheim moeten houden om de schaamte te vermijden als anderen het zien. Dat is de schaamcultuur die ongesteldheid tot iets smerigs heeft gemaakt. Toen ik Kiran sprak over onze ervaringen, uitte ze haar frustraties over het feit dat het als radicaal wordt gezien als vrouwen hun eigen gemak ondergeschikt maken aan het ongemak van anderen.

“Op het moment dat ik tijdens de marathon realiseerde dat ik het gemak van willekeurige toeschouwers boven mijn eigen gemak plaatste, terwijl ik 42 kilometer aan het rennen was, wilde ik alleen maar liever bloeden”, zegt ze.

Niet iedereen vindt het openlijk bloeden tof en dat is prima, maar mijn weekje van rode glorie liet me zien hoe diep het menstruatiestigma in sport gebeiteld zit. Ondanks dat het elke maand gebeurt en serieuze invloed op sportprestaties kan hebben, moeten vrouwen nog steeds doen alsof de kramp, het bloed en alle andere ongemakken niet bestaan. Daarom was de beslissing van Kiran om de marathon van Londen met een bloeddoorlopen broek te lopen zo belangrijk. Het liet zien dat het stellen van je eigen gemak boven het patriarchaat revolutionair is.

Het is enorm belangrijk dat we open en eerlijk over menstruatie kunnen praten, of dat nou op een sintelbaan, in een zwembad of op de tennisbaan is. De maatschappij seksualiseert sportende vrouwen nu eerder dan dat er wordt geluisterd naar hun ervaring als atleet als ze ongesteld zijn, dus er valt nog een hoop te verbeteren. We hebben een directe en open discussie nodig om het stigma te doorbreken, niet alleen in de sportwereld, maar in elk aspect van het publieke leven.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.