Hoe Colin Kazim-Richards van eeuwige flop veranderde in een Braziliaanse kampioen

De spits weigert, hij zegt geen beveiliging nodig te hebben. Maar als hij met zijn oma het Taksimplein wil bezoeken, moet er een politie-escorte in actie komen om hem te laten ontkomen aan heetgebakerde voetbalsupporters van Fener.

Het is misschien wel tekenend voor de carrière van Kazim-Richards, de uitgesproken bad boy die overal waar hij komt weerstand oproept. Inmiddels lijkt hij thuis te zijn in Brazilië, al is dat natuurlijk nooit zeker bij de man die sinds 2004 dertien verschillende clubs versleet.

Het begon allemaal met een blikje frisdrank. Kazim-Richards (eigenlijk is Kazim zijn tweede naam en Richards gewoon zijn achternaam, maar door een administratiefout werd zijn achternaam Kazim-Richards) speelde in 2005 bij Bury, een club die destijds uitkwam in de vierde divisie van Engeland. Op vijftienjarige leeftijd werd hij afgewezen door Arsenal, waarna de jongeling zich via de krochten van het Engelse voetbal omhoog probeerde te werken. In datzelfde jaar had Coca-Cola een bijzondere ‘Win a Player’-actie: voetbalsupporters konden 250.000 pond winnen, een bedrag waarvan hun favoriete club een speler mocht kopen.

De gelukkige winnaar werd Aaron Berry, een fanatiek supporter van Brighton & Hove Albion. De club besloot om het door Berry gewonnen geld uit te geven aan een nieuwe spits: Colin Kazim-Richards. De negentienjarige aanvaller werd direct door iedereen ‘The Coca-Cola Kid’ genoemd, een bijnaam die je eerder zou verwachten bij een kind met obesitas. Het leverde Kazim-Richards, die opviel door zijn onbegrensde zelfvertrouwen en grote mond, meteen wat bekendheid op.

Kazim-Richards had het alleen niet makkelijk in het Championship, het tweede niveau van Engeland. In zijn eerste seizoen speelde hij 42 wedstrijden en kreeg hij meer gele kaarten dan hij doelpunten maakte, acht om zes. Toen hij aan het begin van het volgende seizoen gepasseerd werd diende hij een transferverzoek in. Met frisse tegenzin verkocht Brighton de aanvaller aan Premier League-club Sheffield United, ook omdat trainer Mark McGhee rijp was voor een psychiatrische inrichting na een jaartje met de aanvaller. “Hij was onmogelijk om mee te werken,” aldus McGhee.

Kazim-Richards staat al zijn hele carrière bekend als een enfant terrible. Hij heeft ongeveer net zoveel inkt op zijn lichaam als er in de gehele Harry Potter-boekenreeks te vinden is. Door zijn boze oogopslag heeft hij bovendien vaak al de schijn tegen. In interviews laat hij echter ook af en toe zijn schild vallen en praat hij over zijn broertje, die op jonge leeftijd aan het Edwardssyndroom overleed. Of over zijn beste vrienden, waarvan een groot gedeelte inmiddels in de bak zit of dood is.

Het racisme waar Kazim-Richards mee te maken kreeg in zijn jeugd heeft hem gevormd. Tijdens een jeugdwedstrijd in Albanië maakte het hele stadion telkens oerwoudgeluiden als hij een corner nam. Ook kent hij de verhalen van zijn op Antigua geboren vader, die regelmatig klappen kreeg van Engelse skinheads. Het is misschien een verklaring voor het gedrag van Kazim-Richards, die continu voor zichzelf lijkt op te willen komen.

Bij Sheffield United maakte hij niet bijzonder veel indruk, maar toch werd hij opgeroepen voor de Turkse nationale ploeg. Zijn moeder is namelijk Turks-Cypriotisch, waardoor Kazim-Richards Turkije mocht vertegenwoordigen ondanks dat hij geboren werd in Engeland. Tijdens zijn debuut speelde Kazim-Richards zich in de kijker bij de Turkse topclub Fenerbahçe, die hem in 2007 overnam van Sheffield United. In Turkije zou hij bekend worden onder de naam ‘Kazim Kazim’, wat eerder klonk als een soort low-budget goochelaar.

Ook bij Fenerbahçe scoorde hij nauwelijks. De aanvaller presteerde het om in zijn eerste seizoen in 28 competitiewedstrijden geen enkele goal te maken. Toch maakte Kazim-Richards naam in Europa, door in de knock-outfase van de Champions League wel te scoren in de thuiswedstrijd tegen Chelsea. Voor de uitwedstrijd in zijn geboorteland gaf hij 2000 (!) pond uit aan kaartjes, zodat al zijn familie en vrienden hem konden bewonderen. Dat zegt deels iets over Kazim-Richards, maar ook iets over de prijzen van Champions League-tickets. Helaas voor hem won Chelsea met 2-0 en werd Fenerbahçe uitgeschakeld.

In 2008 vergaarde hij in Turkije flink wat status door met de nationale ploeg de halve finale van het EK te bereiken, maar zijn carrière nam geen vlucht daarna. Hij speelde niet elke wedstrijd en raakte betrokken bij een auto-ongeluk, waarbij zijn bolide meerdere keren over de kop ging. Kazim-Richards droeg geen gordel, maar hield er wonder boven wonder alleen een gebroken pols aan over. Bovendien liep zijn imago een flinke deuk op toen er verhalen verschenen dat hij samen met andere spelers seksfeesten in een hotel zou organiseren.

Voor een speler van Fenerbahçe zijn er twee regels bij het maken van een transfer: ga niet naar Galatasaray, en ga niet naar Galatasaray. Kazim-Richards brak beide regels en ging, als eerste speler ooit, van Fenerbahçe naar aartsrivaal Galatasaray. Het kwam hem op talloze, vooral schriftelijke doodsbedreigingen te staan. Waarschijnlijk durfden maar weinig mensen de man die gebouwd is als een mix tussen een kooivechter en een uitsmijter aan te vallen. Hij was bepaald niet geliefd bij beide supportersgroepen en vertrok na een weinig succesvol jaar naar Olympiakos.

Het grote clubhoppen moest toen eigenlijk nog beginnen. Na Olympiakos volgde Blackburn Rovers, waar hij twee keer de voorpagina’s haalde: na het scoren van het winnende doelpunt tegen Arsenal en na het maken van beledigende gebaren richting de supporters van Brighton. Kazim-Richards verklaarde zelf dat hij wat ‘interactie’ met de fans had, nadat die hem hadden toegeschreeuwd dat hij dik was. Interactie betekende in dit geval dat de aanvaller onder meer gebaarde dat hij iets van achteren naar binnen kreeg. De rechter kon het stukje volkstoneel niet waarderen en legde hem een boete van 750 pond op.

Na een seizoen bij Blackburn volgde een matig jaar bij het Turkse Bursaspor, waar hij ook nog eens zijn salaris niet betaald kreeg. De constante factor bij alle clubs? Veel praatjes, weinig doelpunten. Uiteindelijk durfde Feyenoord het, na een tip van Pierre van Hooijdonk, in 2014 aan om Kazim-Richards te huren. Zoals vrijwel overal kreeg hij meteen bakken kritiek over zich heen. Vooral zijn karige doelpuntenproductie zorgde voor hoongelach. Willem van Hanegem vergeleek hem met Beertje Colargol, een lomp figuurtje uit een poppentelevisieserie. Die diss had een jaar of veertig eerder vermoedelijk wat meer impact gehad.

Maar na een moeizame start begon Kazim-Richards voor de winterstop steeds beter te draaien. Hij werkte zich een slag in de rondte en scoorde in vier achtereenvolgende competitiewedstrijden. Ook kreeg hij veel lof voor zijn doelpunt en zijn optreden in de Europa League-wedstrijd tegen AS Roma. Toen Feyenoord langsging in Rome kreeg dus niet alleen een oude fontein, maar ook elke criticaster van Kazim-Richards er even flink van langs. La Gazzetta dello Sport kopte bewonderend: ‘Kazim, gladiatore del Feyenoord’.

Het moge echter duidelijk zijn dat Kazim-Richards niet opeens in een ideale schoonzoon was veranderd. In de uitwedstrijd tegen Ajax miste hij nog steeds grote kansen en na afloop trok hij zijn shirt uit en wilde hij, tevergeefs, matten met Ajax-keeper Jasper Cillessen. Zakaria Labyad van Vitesse claimde een paar maanden later dat Kazim-Richards hem na de wedstrijd een mep in de spelerstunnel had gegeven. “Een grote mond buiten het veld, een pussy binnen het veld,” aldus Labyad over de Feyenoorder.

Aan het einde van het seizoen nam Feyenoord hem transfervrij over van Bursaspor. Kazim-Richards had elf competitiedoelpunten gemaakt, een absoluut record voor hem. Het was de aanvaller daarvoor nog nooit gelukt om meer dan zes competitiegoals in een seizoen te scoren. In het land van de Mickey Mouse-competitie is Beertje Colargol blijkbaar koning. Maar zijn tweede seizoen bij Feyenoord verliep rampzalig. Hij kon het niet goed vinden met trainer Giovanni van Bronckhorst en raakte zijn basisplaats kwijt aan Michiel Kramer.

Nadat journalist Mikos Gouka kritisch over Kazim-Richards in het AD had geschreven, leek het de 37-voudig international een goed idee om de verslaggever aan te spreken. Dat deed hij uiteraard op z’n Kazims: in de perskamer ging hij op Gouka af met de woorden: “Je gaat neer!”. Overigens was Gouka niet de enige die kritisch over het gedrag van Kazim-Richards schreef. Volgens Voetbal International waren er wat moeilijkheden tussen de aanvaller en andere spelers, en weigerde hij bovendien aan een trainingsoefening in het zwembad mee te doen, omdat zijn haar niet nat mocht worden.

Uiteindelijk zorgde het bedreigen van Gouka ervoor dat Kazim-Richards uit de selectie werd gezet. Kort daarna maakte hij een transfer naar Celtic, waar hij weinig indruk maakte. Zijn club werd wel kampioen van Schotland, maar dat is niet echt bijzonder, aangezien de titelstrijd in dat land doorgaans even spannend is als een analyse van John Heitinga. Een paar maanden later mocht Kazim-Richards alweer vertrekken en werd hij aangeboden bij Coritiba. De club durfde het aan en de aanvaller maakte de overstap naar Brazilië.

Bij degradatiekandidaat Coritiba maakte hij bij zijn debuut het winnende doelpunt in de beladen derby tegen Atlético Paranaense, waardoor hij eindelijk een keer wél meteen geliefd was bij de fans. Dankzij zijn Braziliaanse vrouw sprak Kazim-Richards al een aardig woordje Portugees en bovendien droogde zijn haar snel door de zon. De aanpassing verliep dus soepel. Sterker nog: na een half jaar tekende de aanvaller bij topclub Corinthians, de dertiende club uit zijn carrière.

Twee weken geleden werd Corinthians kampioen van Brazilië. Hoewel Kazim-Richards vaak geen basisplaats heeft (Manchester City-legende Jô is de vaste spits daar), scoorde hij recent wel het belangrijke, winnende doelpunt tegen Avaí FC, en vierde dat door schreeuwend met de cornervlag te zwaaien. Bovendien duiken er verrassend weinig privéverhalen over hem op. Na talloze omzwervingen lijkt de ultieme wereldreiziger eindelijk thuis te zijn.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.