De bitterzoete relatie van Zdenek Zeman met de Serie A

Deze zin op de voorpagina van Zdenek Zemans eigen website zegt eigenlijk alles over de filosofie van de Tsjechische trainer; voetbal gaat niet om geld of marketing.

Zeman is een van de meest iconische trainers uit de laatste dertig jaar van het Italiaanse voetbal, met zijn aanvallende speelstijl, extreem harde trainregime en zijn kwaliteit om jonge talenten te erkennen en op te laten bloeien. Marco Verratti van Paris Saint-Germain is daar een voorbeeld van.

Drie weken geleden won Pescara, de huidige club van Zeman, met 5-0 van Genoa. Het was hun eerste overwinning in 24 wedstrijden. Zeman werkte pas drie dagen met het team, nadat hij was aangesteld door clubvoorzitter Daniele Sebastiani. De sportbestuurder had Massimo Oddo – die Pescara promotie vanuit de Serie B verzorgd had – net ontslagen door hun kansloze positie in de Serie A.

Het is te optimistisch om te denken dat Pescara dit seizoen degradatie kan ontlopen, aangezien ze pas twaalf punten bij elkaar hebben gesprokkeld en daarmee tien punten onder de degradatiestreep staan. Maar Zeman heeft vaker voor wonderen gezorgd en houdt niet van makkelijke klusjes.

Hij werd in 1947 geboren in Praag maar onder de dreiging van de Koude Oorlog verliet hij Tsjechoslowakije. Zdenek besloot zich te vestigen in Italië, waar hij zijn oom Cestmir Vycpàlek achterna ging. Cestmir speelde als voetballer voor Juventus en Palermo en won twee landstitels als hoofdtrainer van Juventus. Zeman vestigde zich in Sicilië, waar hij zijn toekomstige vrouw zou ontmoeten en zijn trainerscarrière begon.

Zijn eerste grote kans kreeg hij bij Parma in 1987, maar de voetbalwereld kreeg pas echt in de smiezen dat er een nieuwe wind door het Italiaanse voetbal waaide toen Zeman in 1989 werd aangesteld bij Foggia, de club van een klein kuststadje in het zuiden van het land.

In het land van catenaccio, counters en spijkerharde verdedigers besloot Zeman een extreem aanvallende 4-3-3 in te zetten, met een hoog tempo en buitenspelval. Dat waren ze niet gewend, zeker niet in de lagere divisies van het Italiaanse voetbal.

Zeman’s groep van getalenteerde, onbekende en toegewijde spelers bij Foggia verraste het Italiaanse voetbal. In drie jaar klom de club op van de derde divisie naar de Serie A, waarna het die aanvallende speelstijl drie jaar vasthield op het hoogste niveau van Italië.

Uit dat team groeiden sterren als Giuseppe Signori (295 goals voor verschillende clubs en het nationale elftal) en interessante buitenlandse spelers zoals het Russische duo Igor Shalimov en Igor Kolivanov. Na de promotie naar de Serie A bleef Foggia in seizoen 1991/92 trouw aan hun stijl. Ze scoorden 58 doelpunten, het op-een-na meeste in de competitie, na het sterke AC Milan van Fabio Capello. Maar de aanvallende speelstijl was een mes dat aan twee kanten sneed. Het team had de op-twee-na slechtste verdediging van de Serie A.

Door het succes van Foggia werd Zeman binnengehaald door Lazio. Hij nam de Biancocelesti aan de hand en eindigde de volgende twee jaar op de tweede en derde plaats. Niet verkeerd. Bij Lazio had Zeman grote invloed op de ontwikkeling van de toen piepjonge Alessandro Nesta, die uit zou groeien tot een van de grootste verdedigers uit de geschiedenis van het moderne Italiaanse voetbal.

Zeman stapte in 1997 over naar de andere kant van Rome, waar hij AS Roma trainde tot 1999. Deze jaren waren de beste jaren voor Francesco Totti. In de meedogenloze 4-3-3 van Zeman kwam de genialiteit van Totti perfect naar voren. AS Roma eindigde die seizoenen als vierde en vijfde in de Serie A, met bij vlagen zeer aantrekkelijk voetbal.

Zeman is niet alleen op tactisch gebied een aanvallend type. In 1998, na zijn vierde plek met AS Roma, gaf hij openlijk toe dat er veel doping werd gebruikt bij Italiaanse clubs. Hij noemde daarbij expliciet bekende spelers van Juventus, Alessandro Del Piero, Gianluca Vialli en Ciro Ferrara. Daarnaast zei hij dat de Italiaanse voetbalbond te weinig aandacht aan die zaak gaf.

De beerput ging open, tenminste in Italië.

Juventus ontkende de aantijgingen, maar arts Riccardo Agricola werd veroordeeld voor het verstrekken van doping. Directeur Antonio Giraudo werd aangeklaagd, maar vrijgesproken. Toen de storm ging liggen, werd Zeman in de competitie gezien als onruststoker. Italiaanse clubs voelden er minder voor om hem aan te stellen. Zeman vertrok naar Turkije om Fenerbahçe te trainen. De resultaten vielen daar tegen.

Getekend door zijn imago als rebel, begon Zeman daarna een tocht door de lagere divisies van het Italiaanse voetbal, tot juni 2012, toen hij terugkeerde als hoofdtrainer van AS Roma in de Serie A.

Twee maanden daarvoor, in april 2012, had het hoge hof van de Italiaanse sportbonden de verbanning van de voormalig Juventus-directeuren Antonio Giraudo en Luciano Moggi uit de sportwereld bevestigd, voor hun betrokkenheid bij matchfixing.

Zijn zeventigste verjaardag komt eraan, maar Zeman vaart nog steeds op zijn voetbalfilosofie, tegen de stroom van catenaccio in. Als iemand Pescara dit seizoen van degradatie kan redden, is hij het wel.

@Nevadavietnam @TheFootballPink

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.