Het prachtige gevaar van freeride snowboarden

Af en toe zie je misschien een andere olympische sport zoals alpineskiën of skeleton voorbijkomen, maar freeride ski- en snowboardcompetities halen vrijwel nooit het nieuws. Tot een paar maanden geleden, toen twee van de beste vrouwelijke atletes uit het circuit door lawines om het leven kwamen.

De top van het freeriden verloor dit jaar twee boegbeelden. De pas 21-jarige snowboardster Estelle Balet, de regerend wereldkampioene, overleed in april in haar thuisland Zwitserland, toen een lawine losbrak. De Zweedse skiester Matilda Rapaport (30) kwam afgelopen juli op dezelfde manier om het leven tijdens een videoshoot in Chili.

Tegenwoordig zijn er ook steeds vaker Nederlanders op de steile sneeuwkliffen te vinden. We spraken freeride snowboardster Martine van der Hoorn (30) over de kick van diepe poeder rijden op steile kliffen en de risico’s van haar sport.

Ondanks dat we steeds beter begrijpen waar lawines door worden veroorzaakt, kunnen we ze niet altijd voorkomen. Maar het houdt de freeriders niet tegen. Het is bijna een onderdeel van de sport. “De freeride community was dit jaar natuurlijk in diepe rouw,” vertelt Martine. “Ik kende die meiden zelf niet, maar de community is klein. Via via kent iedereen elkaar en het verdriet was heel groot. Op social media kwamen filmpjes voorbij en veel mensen zochten steun bij elkaar. Dat zoiets gebeurt is verschrikkelijk, maar ik denk niet dat er iemand is die daardoor stopt met de sport. Datzelfde geldt voor mij.”

De Freeride World Tour is het hoogste level in deze extreme ski- en snowboardsport. De stops zijn op legendarisch faces (bergwanden) zoals de Aiguille Pourrie in Chamonix (Frankrijk) en de Bec des Rosses in Verbier (Zwitserland). De sneeuwomstandigheden worden daarom uitvoerig gechecked. Martine: “Vaak worden mogelijke lawines preventief afgeknald met explosieven. Lawines zijn daardoor niet het grootste gevaar tijdens een wedstrijd. De ongelukken die er gebeuren zijn meestal valpartijen bij bijvoorbeeld cliffjumps. Daarvoor staat er op verschillende punten medisch personeel klaar.”

Tijdens wedstrijden is de kans op een lawine dus sowieso kleiner, maar freeriders zijn het liefst iedere dag buiten de piste. Martine heeft er zelfs haar werk van gemaakt. Ze is de eerste Nederlandse vrouw die de officiële Oostenrijkse opleiding tot snowboardgids afrondde. Ze werkt als sneeuwsportdocent bij het CIOS in Haarlem en begeleidt daarnaast freeride-avonturen. Samen met haar man heeft ze een zoontje van 1 jaar oud. Wedstrijden doet ze ‘erbij’.

“We hebben allemaal een enorme passie voor de bergen. Diepe poeder rijden is geweldig en freeriden is risico’s afwegen en uitsluiten om dat te doen. Op basis van het weer, de hoeveelheid sneeuw, je eigen vaardigheden en nog veel meer factoren bepaal je wat wel en niet kan. Daarbij denk ik niet: o, ik ben moeder dus dat moet ik allemaal niet doen.. Zo steek ik niet in elkaar.”

“Als je de beste van de wereld wilt worden, moet je fulltime voor de wedstrijden gaan”, zegt Martine. “Natuurlijk heb ik daar van gedroomd, maar ik heb ervoor gekozen om dat niet als ambitie te hebben. Dan komen er namelijk allemaal andere dingen bij kijken. Het is geen olympische sport waar je een NOC*NSF-status voor kan krijgen. Je moet sponsors regelen en jezelf in de kijker spelen via video’s en social media. Daardoor ga je mogelijk ook over grenzen die je normaal in acht zou nemen.”

Maar of dat geval was bij Estelle en Mathilda, is moeilijk te beoordelen. “Ik was er niet bij en weet niet precies wat de situatie was,” zegt Martine. “Maar je kunt ervan uitgaan dat ze omringd waren door professionals en op basis van al hun gezamenlijke kennis de beslissing hebben genomen om af te dalen.”

Bovendien zijn de wedstrijden zo opgezet dat ernstige ongelukken voorkomen zouden moeten worden. “Als je begint mag je alleen starten bij zogenaamde Qualifier wedstrijden met 1 of 2 sterren. Een jury beoordeelt de runs op basis van snelheid, creativiteit, sprongen en techniek. Door goede prestaties klim je door naar Qualifiers met 3 of 4 sterren. Dan wordt het terrein dus ook uitdagender.”

Martine rijdt zelf in wedstrijden tot 4 sterren. In totaal zijn er nog zo’n tien andere Nederlandse skiërs en snowboarders in de Qualifiers actief. Alleen de overall winnaar van die serie stroomt door naar de World Tour.

Hoe groot de kennis over lawinekunde vandaag de dag ook is, sommige dingen zijn nog niet duidelijk. “Op de wand die Estelle reed was eerder door de wind meegevoerd Saharazand terecht gekomen. Tot dan toe werd gedacht dat dit geen invloed heeft op de hechting van sneeuwkristallen. Dat blijkt toch anders te zitten. Op de foto’s van het ongeluk is duidelijk een lichtgele ondergrond te zien waar de sneeuw afbrak. Hoe triest ook, de kennis is daardoor wel vergroot.”

Voorlopig is er nog veel te leren over lawines en de risico’s van de sport. Maar dat nemen de freeriders voor lief. Het hoort er eigenlijk een beetje bij en dat zie je terug in de mentaliteit van Martine: “Hoeveel je ook weet, een ongeluk kan altijd gebeuren. Als je leeft, kan je sterven.”

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.