El Pana: de beroemde matador met een gespleten persoonlijkheid
Foto's via EPA

FYI.

This story is over 5 years old.

Sport

El Pana: de beroemde matador met een gespleten persoonlijkheid

Midden in een kleine arena wordt er een lichaam zo’n twee meter de lucht in gelanceerd.

Het lichaam hangt eventjes als een lege vuilniszak in de lucht, voordat het een genadeloze tocht naar de grond begint. De hoornen van een stier hebben het lichaam in deze onfortuinlijke positie gebracht.

De stier trof één lichaam, maar twee persoonlijkheden. Aan de ene kant raakten de hoorns een herstellende alcoholist, genaamd Rodolfo Rodriguez. Maar aan de andere kant kwamen de hoorns ook in aanraking met El Pana, een excentrieke matador die op weg naar de arena vanuit een door paarden getrokken koets nog broden uitdeelde aan de menigte. In zijn hoogtijdagen kon El Pana de Plaza Mexico vullen, ‘s werelds grootste stierenvechtarena. Maar die hoogtijdagen waren al lang voorbij.

Advertentie

De grens tussen Rodriguez en zijn alter ego was niet altijd even duidelijk. Rodriguez verwees vaak naar zichzelf en El Pana als “wij”. El Pana is een herinnering aan de gouden eeuw van het stierenvechten in de jaren veertig. Hij rookte sigaren, had een bloem aan zijn revers en was bekend bij vele prostituees. Terwijl de meeste stierenvechters met pensioen gaan rond hun vijftigste, was El Pana als 64-jarige nog actief in de arena. Hij zag zichzelf als de laatste romantische stierenvechter.

Stierenvechten wordt steeds meer gezien als een wrede traditie dan een romantisch optreden. Dat merk je niet alleen in de protesten, maar ook als je simpelweg naar de statistieken kijkt. Een meerderheid van de Mexicanen, 73 procent om precies te zijn, stemde in de verkiezing van 2013 voor het verbieden van deze praktijk. Twee jaar eerder was het 57 procent. In Spanje, waar El Pana ook af en toe vocht, keurt slechts zeven procent van de mensen tussen de zestien en vierentwintig het stierenvechten nog goed. En tussen 2007 en 2014 is het aantal stierengevechten in het land gedaald met 59 procent.

Rodriguez werd in 1952 geboren in de kleine industriële stad Apizaco, zo’n twee uur rijden van hoofdstad Mexico City. Zijn vader, een politieagent, werd vermoord toen hij drie maanden oud was. Daarom werkte hij onder andere als tupperware- en regenjasverkoper, doodgraver en bakker, zodat hij zijn zeven broers en zussen kon onderhouden. In zijn tijd als bakker besloot hij zijn droom na te jagen om stierenvechter te worden. Op zijn eerste cartel (een poster voor de aankondiging van een stierengevecht) werd Rodolfo Rodriguez ‘Panaderito Apizaco’ genoemd. Van zijn fans kreeg hij later de bijnaam El Pana.

Advertentie

De loopbaan van El Pana was moeizaam. De eerste tien jaar doodde hij gemiddeld één stier per jaar, terwijl de grootste matadors er meer dan honderd per jaar doden. Om beter te worden brak El Pana regelmatig in bij de ranch. Hij sliep dan in de schuren, zodat hij vroeg op kon staan om te trainen.

In 1978 kreeg hij maar niet de kans om door te breken, terwijl hij goed genoeg was. Dus besloot hij een hongerstaking te doen. De stunt werkte gek genoeg. Hij kon aan het belangrijkste jaar van zijn carrière beginnen. Als rookie trad hij vijf keer op in een uitverkocht Plaza Mexico in de hoofdstad. Fans waren gefascineerd door zijn omgang met de banderillas, de kleurrijke en scherpe stokken die bedoeld zijn om de stier te verzwakken. Hij plaatste ze op plekken die onmogelijk te bereiken leken. Eén van zijn specialiteiten was een beweging waarbij hij zijn rug naar de stier draaide en de banderilla over zijn schouder in de stier plantte. “El pana vecht uniek. De andere strijden meer volgens regeltjes,” zegt Ignacio Solares, een Mexicaanse schrijver.

Een stierenvechter wordt gezien als een beginner totdat twee matadors hem besluiten een zwaard en rode muleta (die doek die ze wegtrekken) te geven in een ceremonie genaamd ‘het alternatief’. El Pana werd officieel een matador in 1979, maar dat had in het begin niet de beste gevolgen. Hij begon andere stierenvechters te beledigen, zat een paar keer in de gevangenis en was voor sommige gevechten te dronken om mee te doen. Alcoholisme, zei hij ooit, was “de meest ingewikkelde stier die ik ooit heb moeten verslaan.”

Advertentie

El Pana met een sigaar. (Foto via)

El Pana was een echte diva, maar wel een gewetensvolle diva. In 1995, toen president Chirac op bezoek was in het land, protesteerde de stierenvechter tegen de kernproeven in Frans-Polynesië door bij Plaza Mexico met een bordje te zwaaien waarop stond “Chirac stop met je kleine bommen, klootzak”. Hij was ervan overtuigd dat de tests een mini-tsunami hadden veroorzaakt aan de westkust van Mexico. De actie leidde ertoe dat hij voor ruim tien jaar werd verbannen uit de mythische arena.

Pas in 2007, toen hij 54 was, had El Pana de kans om Plaza Mexico weer te betreden voor wat zijn laatste stierengevecht hoorde te zijn. Hij trok alles uit de kast voor deze kans, waaronder een roze jurk met zilveren borduursels waarin hij de arena binnenkwam. In het gevecht stuurde hij met veel lef de stier precies naar de plek waar hij hem wilde hebben, tot het enthousiasme van het publiek. Op een gegeven moment zag hij zijn kans. Hij trok de muleta weg in een zwiep weg, draaide hij zijn rug naar de stier en even later gingen zijn armen in de lucht. Hij had gewonnen met zijn beroemde beweging. Na het gevecht had hij rustig naar het publiek kunnen zwaaien, maar dat was te normaal voor El Pana. Hij begon daarom als een malloot over het terrein te sprinten.

El Pana ging echter niet zo handig om met de hype rond zijn overwinning. In zijn toast bedankte hij, nadat hij zeven synoniemen voor het woord prostituee had geïntroduceerd, “alle vrouwen die mijn dorst hebben gestild, mijn honger hebben verzadigd en mij verwelkomd hebben op hun borsten en tussen hun benen. God zegene hen voor hun liefde.” Toen hij later werd gevraagd of hij een ‘macho’ was, weigerde El Pana antwoord te geven en vertelde hij, compleet willekeurig, dat vrouwen een plaats hebben in de keuken en in de slaapkamer, maar niet in de arena.

Advertentie

Zijn sensationele toast en zijn laatste stierengevecht was een combinatie die genoeg voer gaf voor een overvloed aan artikelen, interviews en documentaires. Zelfs de Mexicaanse president voelde zich geroepen om hem te feliciteren. Hij genoot zo erg van al deze aandacht dat hij besloot om toch maar niet pensioen te gaan. El Pana hoopte nog te kunnen vechten in het Madrileense Las Ventas, maar die droom is verre van uitgekomen. Zijn populariteit daalde en hij kwam niet verder dan de lokale arena’s van Mexico.

In zijn interviews deed hij alsof hij niks wist van zijn dalende populariteit, maar hij bleef geobsedeerd door het romantiseren van zijn personage, El Pana. “Mensen praten pas over een stierenvechter na zijn dood,” zei hij in een interview. “Ik wilde dus altijd al dat El Pana zou sterven in een stierengevecht.” Maar hij sprak ook over meedoen in de verkiezingen van Apizaco na zijn pensioen, in plaats van een zelfmoord in de arena. Zoals hij stieren kon ontwijken, kon hij duidelijk niet de botsing tussen zijn twee persoonlijkheden ontwijken.

Op de beruchte dag in mei had Rodriguez nog even tijd voor een kort interview voor het gevecht in een alles behalve prestigieuze arena. De journalist vroeg hem dus maar naar zijn pensioenplannen. Hij antwoordde dat hij het nog niet zeker wist, maar dat “een stier heel goed zou moeten zijn om een einde aan de magie van El Pana te maken.

Even later bewoog El Pana sierlijk door de arena met de grootste muleta, die alleen wordt gebruikt in het begin omdat de stier dan nog al zijn kracht en snelheid heeft. Het was een standaardroutine aan bewegingen, die bij El Pana altijd net wat spannender waren dan bij andere matadors. Maar de stier was ervaren en fit, wat El Pana fataal zou worden. Op het moment dat El Pana een standaardmanoeuvre iets te vroeg inzette, ging het fout. De stier kende de beweging blijkbaar al.

Hij plantte zijn hoorns zonder twijfel in de borst van El Pana. Voordat het publiek een geschokt geluid kon maken, was de legende al meters hoog in de lucht. Meer dan de helft van zijn ruggenmerg was beschadigd en drie van zijn wervels waren gebroken.

Ruim twee weken later probeerde de artsen van het Nuevo Hospital Civil in Guadalajara alles om Rodriguez in leven te houden. Het probleem was zijn hart. Hij werd 13 mei gereanimeerd vanwege een hartstilstand, waarna er meerdere kleine hartaanvallen volgden. Francisco Preciado, directeur van het ziekenhuis, vertelde aan de pers dat de overlevingskansen van Rodriguez heel gering waren – zo’n twee procent. “De wil om te leven is van fundamenteel belang,” legde hij uit. Helaas overleed Rodolfo Rodriguez een maand na zijn ongeval aan een hartstilstand. En zo ook El Pana.

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.