De opkomst van ultras in het Indiase voetbal

In het oude stadion van Mumbai FC passen 5.000 mensen. Ik kwam te laat aan en de wedstrijd was al begonnen. Ik sloot achteraan in een rij met enthousiaste jonge gastjes. Een kaartje kostte 150 roepies, ongeveer twee euro. Ik werd naar de F-tribune gedirigeerd en liep door een zee van gele shirts. Ik zocht een plekje aan de zijkant en ging zitten om de mooie omgeving eens goed in me op te nemen.

De Cooperage is meer dan honderd jaar oud. Ooit speelden regimenten van het Britse leger hier tegen Indiase teams om de Rover Cup, totdat het land in 1947 onafhankelijk werd. Het is meestal bloedheet in Mumbai, dus wedstrijden worden vaak ‘s avonds gespeeld met de veldverlichting aan. Het veld is van kunstgras, omdat het anders elke seconde besproeid moet worden. Het publiek is divers, met gezinnen, jonge kinderen en veel vrouwen. Opeens hoor ik vanuit de groep supporters die dichtbij het veld staan een bekende melodie:

“Oh when Mumbai, go marching in, oh when Mumbai go marching in, I want to be in that number, oh when Mumbai go marching in!”

Als hun variatie op “When the saints come marching in” erop zit, zetten ze meteen een andere klassieker in: “ We love you Mumbai, we do! We love you Mumbai, we do…”

Uit het niets scoort Thoi Songh een ongelofelijke goal en barst het stadion uit zijn voegen. Iemand steekt een gele fakkel aan en de tribune wordt ondergedompeld in gele rook, terwijl de supporters de naam van de doelpuntenmaker scanderen: “Thoi, Thoi, Thois, Thoi!” Tijdens de rust loop ik naar de fanatieke supporters en stel ik me voor. Ik word meteen verwelkomd in de groep, die de Yellow Brigade heet. De rest van de wedstrijd sta ik te zingen en springen tussen de fanatieke aanhang van Mumbai FC. Ik word meteen toegevoegd aan de whatsappgroep van de Yellow Brigade en Mumbai FC wint de wedstrijd met 1-0. Na het laatste fluitsignaal zie ik de voetbalhumor meteen losgaan op de tribunes en in de whatsappgroep.

De eerste stappen richting een echte Indiase voetbalcultuur worden gezet.

Mumbai FC is een jonge club, die opgericht is 2007. Mumbai heeft altijd voetbalclubs gehad, zoals Mahindra United en Air India, maar de wedstrijden in Mumbai trokken tot voor kort weinig bezoekers. Mumbai is een cricketstad. Elk jaar worden er miljoenen roepies geïnvesteerd in crickettrainers en faciliteiten. In het Wankhede stadion, met plek voor 32.000 man, spelen regelmatig de grootste teams ter wereld. Het contract met het stadion van Mumbai FC, de Cooperage, is groot.

In Mumbai wonen 20 miljoen mensen, dus het mag duidelijk zijn dat er nog wat werk aan de winkel is om een volwaardige voetbalcultuur op te bouwen, al doet de Yellow Brigade zijn best. In Calcutta is het andere koek. Daar hebben voetbalteams Mohan Bagan en East Bengal grote fanschares. De oorsprong van die clubs ligt ook ergens in de negentiende eeuw. In Goa is voetbal ook altijd al tijden populair. Salgoacar FC en Sporting Clube Goan wonnen allebei wel eens de I-League, maar liggen dit seizoen door financiële problemen uit de competitie.

Eerst moet ik het een en ander uitleggen. In India heb je twee grote voetbalcompetities: de India Super League (ISL) en de eerdergenoemde I-League. De meeste spelers komen uit in beide competities. De ISL bestaat uit acht franchiseteams die voornamelijk eigendom zijn van bekende cricketers en Bollywood-sterren. Clubs kunnen niet degraderen uit die competitie. De ISL wordt zwaar gepromoot, duurt maar twee maanden en grote spelers als Alessandro Del Piero en Marco Materazzi hebben er gespeeld.

The I-League is een competitie van vijf maanden met echte clubs en rivaliteit. Elke club mag maar vier buitenlandse spelers hebben, waarvan er minstens een uit Azië moet komen. Er is ook een tweede divisie, waarnaar clubs uit de I-League kunnen degraderen. Er zijn plannen om de ISL en de I-League samen te voegen. Die plannen vormen een bedreiging voor clubs als Mumbai FC, die niet tot de top van de I-League behoren en dus bij een fusie in de tweede divisie zouden belanden. Promotie en degradatie zou ook niet mogelijk zijn in de nieuw te vormen competitie.

Door de ingewikkelde voetbalstructuur, de grote rol van geld en franchiseclubs is het lastig voor echte voetbalcultuur om te groeien in India. De Indiase voetbalbond AIFF heeft ook geen definitief plan om een einde te maken aan de chaotische situatie. Om inzicht te krijgen in hoe dit leeft bij supporters, sprak ik voor de volgende thuiswedstrijd tegen Aizwal FC weer af met de Yellow Brigade. Ik kreeg een shirt van ze en we spraken over de cultuur die ze op proberen te bouwen in hun stad.

Robin d’Souza van de Yellow Brigade vertelde me: “Toen de ISL een paar jaar geleden werd opgericht, nam dat alle aandacht weg van de I-League. We klagen dan ook vaak dat de I-League nauwelijks aandacht krijgt in de media. Er zijn maar een paar kranten die erover schrijven. We hopen dat dat de komende jaren beter wordt, of de competities nou fuseren of niet. De I-League heeft een volledig, volwaardig seizoen en dat moet zo blijven. Zonder de I-League was de ISL er nooit geweest.”

Shyam, die liedjes verzint voor de Yellow Brigade, is het daarmee eens. “Ik ben voor de I-League. De ISL heeft niet per se een slecht effect gehad, want meer mensen zijn erdoor geïnteresseerd geraakt in voetbal. Door de promotie van de ISL en de acties van de Yelow Brigade komen er ook mensen van buiten Mumbai naar ons stadion voor wedstrijden. Maar voor onze club is het niet zeker of we in de hoogste divisie spelen als de ISL en I-League fuseren. Het zou niet best voor ons zijn als we in de tweede divisie terechtkomen.”

De Yellow Brigade gaat langs universiteiten om actief mensen te rekruteren. Ze proberen een supporterscultuur te creëren zoals je die ziet in Europa. Ze gebruiken guerillamarketing, want ze hebben niet zulke grote budgetten van clubs uit de ISL. Dit zijn supporters die zelf direct de verantwoordelijkheid opnemen om hun club groter te maken, momentum te kweken en een supporterscultuur uit te bouwen.

Robin herinnert zich nog hoe het er aan toe ging voordat de Yellow Brigade werd opgericht, toen er alleen oudjes op de tribunes zaten te babbelen over voetbal. De Yellow Brigade ontstond uit het verlangen van supporters als Robin om het zo aan te pakken als clubs als Borussia Dortmund, die ze zagen spelen in de Champions League. Voetbal draait om passie, maar in India was die passie bij het voetbal nog ver te zoeken – vooral in vergelijking met het cricket. Daar gaan de supporters altijd uit hun plaat. De Indiase cultuur staat sowieso bol van de fanatieke fans, ook in bijvoorbeeld de filmindustrie.

“Mohan Bagan en East Bengal hebben geen supporters die constant zingen, maar wij en de West Block Blues van Bengaluru FC hebben een vergelijkbare stijl, die we over hebben genomen van Europese clubs,” legt Shyam uit. “Als je When Mumbai Go Marching In hoort, merk je dat duidelijk. We willen dat mensen hier ook zingen. Die traditie moet hier ook tot leven komen.”

Lang niet alle liedjes van de Yellow Brigade komen uit Engeland. Sommige van de beste liederen zijn in het Hindi of Marathi, de taal van Maharashta, waarin Mumbai ligt. De Yellow Brigade noemt bijvoorbeeld een snack uit het gebied van de tegenstander – tegen Bengal bijvoorbeeld rasgulla (kaasballetjes in siroop) – en zingen daarna dat hun snack, vada paav (een gekruid broodje aardappel), beter is.

“Rasgulla pe bhaari kaun? Vada paav! Vada paav!”

(Wat is beter dan rasgulla? Vada paav! Vada paav!)

In Marathi is er ook een liedje dat een speler vriendelijk verzoekt terug naar huis, naar zijn moeder te gaan:

“Chettri [of de naam van een andere speler], tula aai bolavte… ghari jaa ghari jaa!”

(Chettri, je moeder roept je, ga naar huis, ga naar huis!)

De I-League wordt niet bepaald overspoeld door talenten van buiten India, maar Engelsman John Johnson is captain van landskampioen Bengaluru FC en doet het niet slecht. Bengaluru is in 2013 opgericht en heeft de club ingericht naar Europees model, met onder meer een jeugdopleiding. Ze wonnen de I-League al twee keer en haalden afgelopen seizoen de finale van de AFC Cup – de Europa League van Azië.

Johnson komt uit de jeugdopleiding van Middlesbrough en speelde meer dan 130 wedstrijden voor Northampton Town. Hij tekende in 2013 voor Bengaluru en werd zo een van de eerste buitenlandse spelers van de club. Ik sprak hem voor een wedstrijd in de AFC Cup. “Ik heb nog geen moment spijt gehad van mijn transfer naar India,” zei hij. “Het was een grote gok, omdat ik nooit eerder in Azië had gespeeld. Maar toen een voormalig ploeggenoot van mij, Ashley Westwood, hoofdtrainer van Bengaluru werd, wist hij me te overtuigen. Ik zat ook in een fase van mijn leven waarin ik nieuwe dingen mee wilde maken.”

Na een paar wedstrijden op de tribunes van de Cooperage had ik wel door dat het spel van Mumbai FC schippert tussen prima gestructureerd en chaotisch, vol fouten. Het meeste speelt zich nog af in het midden van het veld, maar als de spelers daar uit breken, begint het te lopen. “Het niveau wordt elk jaar wat hoger,” zegt Johnson. “Veel Indiase spelers zijn echt beter geworden en de competitie is als geheel zwaarder geworden dan toen ik hier net kwam kijken.”

Bengalaru heeft vaak meer dan tienduizend toeschouwers en haar eigen ultras, de West Block Blues. In minder dan vijf jaar heeft de club min of meer een eigen voetbalcultuur uit de grond gestampt. “Je moet het met eigen ogen zien om te kunnen geloven hoe de supporters deze club hebben opgebouwd,” zegt Johnson. “Bij de eerste wedstrijd kwamen 4.500 mensen kijken. Onze grote wedstrijden trekken nu 22.000 supporters. De club doet er ook actief aan mee. Alle spelers doen mee activiteiten waar supporters bij betrokken zijn. De club heeft een eigen pub en nog beter: de club heeft zelfs een eigen biermerk!

“De club behandelt supporters als familie,” gaat hij verder. “En hun meningen worden altijd serieus genomen. Dat vind ik fantastisch. De supporters hebben zo goed gereageerd op de club. Er komen ook veel van onze fans mee naar uitwedstrijden, wat relatief nieuw is in India. De club betrekt de spelers en supporters overal bij. Die band is heel speciaal en dat merk je.”

Johnson raadt andere spelers een transfer naar de I-League aan. “Ik zou hier niet al vier seizoenen spelen als ik het niet leuk zou vinden!” zegt hij. “De boel groeit hier en goede mensen raken bij het voetbal in India betrokken. Het cultuurverschil is natuurlijk groot, omdat voetbal hier niet de grootste sport is. Maar de sport groeit hier enorm snel. Bengaluru FC supporters zingen hard tijdens wedstrijden en de sfeer op wedstrijddagen is top. Mijn reis hier is tot nu toe briljant geweest.”

Vooral de stedelijke jeugd wil graag dat de landelijke competitie sterker wordt en het nationale elftal iets wordt om trots op te zijn. Het is aan de AIFF om de potentie en wilskracht om te zetten in resultaat. De honger naar voetbal in dit land is groter dan de rest van de wereld waarschijnlijk denkt.

Meestal heeft voetbalcultuur de tijd nodig om te groeien, maar Mumbai FC heeft haast, door de mogelijke fusie van de Indiase competities en daarmee de twijfel over het voortbestaan van de club. Ik hoop dat de Yellow Brigade de kans krijgt om een voetbalcultuur op te bouwen in een regio die zo lang een broertje dood heeft gehad aan de sport.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.